اضطراب اجتماعی یا هراس اجتماعی، نوعی اختلال اضطرابی است که باعث می‌شود فرد در موقعیت‌های اجتماعی احساس ترس و اضطراب شدیدی داشته باشد. این ترس اغلب ناشی از نگرانی از قضاوت شدن، خجالت‌زده شدن یا مورد تمسخر قرار گرفتن توسط دیگران است.
علائم اضطراب اجتماعی
علائم اضطراب اجتماعی می‌تواند بسیار متنوع باشد و از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. برخی از علائم شایع عبارتند از:
ترس از قضاوت شدن: نگرانی مداوم از اینکه دیگران فرد را احمق، خجالتی یا نامناسب قضاوت کنند.
اجتناب از موقعیت‌های اجتماعی: اجتناب از موقعیت‌هایی که ممکن است منجر به تعامل اجتماعی شوند، مانند مهمانی‌ها، جلسات کاری یا صحبت کردن در جمع.
اضطراب فیزیکی: علائمی مانند لرزش، تعریق، تپش قلب، قرمزی صورت، تنگی نفس یا حالت تهوع قبل از یا در حین موقعیت‌های اجتماعی.
مشکلات در برقراری ارتباط: دشواری در برقراری ارتباط چشمی، صحبت کردن با صدای بلند یا بیان افکار و احساسات.
کمال‌گرایی: تلاش برای بی‌نقص بودن در همه کارها به دلیل ترس از اشتباه کردن.
ریشه های اضطراب اجتماعی
علت دقیق اضطراب اجتماعی هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما عوامل مختلفی در بروز آن نقش دارند، از جمله:
عوامل ژنتیکی
تجربیات دوران کودکی
سبک فرزندپروری: سبک فرزندپروری بیش از حد محافظه‌کارانه یا سخت‌گیرانه می‌تواند باعث شود کودک مهارت‌های اجتماعی لازم را نیاموزد و در نتیجه در بزرگسالی دچار اضطراب اجتماعی شود.
عوامل روانی
کمال‌گرایی: افراد کمال‌گرا به دلیل ترس از اشتباه کردن و قضاوت شدن، ممکن است از موقعیت‌های اجتماعی اجتناب کنند.
عوامل بیولوژیکی
عوامل محیطی
فرهنگ و ارزش‌ها: فرهنگ و ارزش‌های حاکم بر جامعه نیز می‌توانند بر بروز اضطراب اجتماعی تأثیر بگذارند. در برخی فرهنگ‌ها، اهمیت زیادی به ظاهر، موفقیت اجتماعی و برقراری روابط قوی داده می‌شود که می‌تواند برای افرادی که در برقراری این روابط مشکل دارند، ایجاد فشار کند.
علت اضطراب اجتماعی و درمان آن
درمان اضطراب اجتماعی
خوشبختانه اضطراب اجتماعی قابل درمان است. درمان‌های موثر برای اضطراب اجتماعی شامل موارد زیر می‌شود:
روان درمانی: روان‌درمانی، به ویژه درمان شناختی رفتاری (CBT)، یکی از موثرترین روش‌های درمان اضطراب اجتماعی است. در این روش، فرد یاد می‌گیرد که افکار منفی خود را شناسایی و تغییر دهد و مهارت‌های اجتماعی خود را بهبود بخشد.
دارو درمانی: در برخی موارد، ممکن است پزشک داروهایی مانند مهارکننده‌های بازجذب سروتونین انتخابی (SSRIs) یا مهارکننده‌های بازجذب نوراپی نفرین و سروتونین (SNRIs) را برای کاهش علائم اضطراب اجتماعی تجویز کند.
روش‌های درمانی اضطراب اجتماعی
انواع روان درمانی اضطراب اجتماعی
درمان شناختی رفتاری (CBT): این روش بر تغییر افکار و رفتارهای منفی تمرکز دارد.
درمان مواجهه‌ای: در این روش، فرد به تدریج با موقعیت‌هایی که باعث اضطراب او می‌شوند، مواجه می‌شود تا ترس خود را از دست بدهد.
درمان پذیرش و تعهد (ACT): این روش به فرد کمک می‌کند تا افکار و احساسات ناخوشایند را بپذیرد و به جای تلاش برای تغییر آن‌ها، روی رفتارهای ارزشمند خود تمرکز کند.
دارودرمانی: در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهایی مانند مهارکننده‌های بازجذب سروتونین انتخابی (SSRIs) یا مهارکننده‌های بازجذب نوراپی نفرین و سروتونین (SNRIs) را برای کاهش علائم اضطراب اجتماعی تجویز کند. این داروها به تنظیم سطح سروتونین و نوراپی نفرین در مغز کمک می‌کنند که نقش مهمی در خلق و خو و اضطراب دارند.
ترکیب روان‌درمانی و دارودرمانی: در بسیاری از موارد، ترکیب روان‌درمانی و دارودرمانی موثرترین روش برای درمان اضطراب اجتماعی است.
علت اضطراب اجتماعی و درمان آن
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
نکات مهم برای مدیریت اضطراب اجتماعی
ورزش منظم: ورزش به کاهش استرس و اضطراب کمک می‌کند.
تغذیه سالم: یک رژیم غذایی سالم و متعادل به بهبود خلق و خو کمک می‌کند.
خواب کافی: خواب کافی برای سلامت روان بسیار مهم است.
مدیریت استرس: تکنیک‌های مدیریت استرس مانند مدیتیشن، یوگا و تنفس عمیق می‌توانند مفید باشند.
حمایت اجتماعی: داشتن روابط اجتماعی قوی و حمایت خانواده و دوستان می‌تواند به شما کمک کند تا احساس تنهایی و انزوا نکنید.
