طرحواره چیست؟ و انواع آن

اگر به روانشناس یا مشاور مراجعه کرده باشید، احتمالا کلمه طرحواره را شنیده اید. اما دقت کرده اید که آیا طرحواره چیست؟ و انواع طرحواره درمانی کدام است؟ چرا طرح واره مهم است؟ اگر به دنبال پاسخ هستید لطفا با ما تا انتهای مقاله همراه باشید.

طرحواره چیست؟ طرحواره یا تله‌ی ذهنی به مجموعه‌ای از باورها، احساسات و انتظارات گفته می‌شود که از تجربیات گذشته، به ویژه دوران کودکی، شکل می‌گیرند. این طرحواره‌ها مانند عینک‌هایی هستند که از طریق آن‌ها به جهان نگاه می‌کنیم و بر نحوه‌ی تفسیر ما از رویدادها و تعاملاتمان با دیگران تأثیر می‌گذارند. و کمک می کند تا شما پاسخ من که هستم را پیدا کنید.

به زبان ساده‌تر، طرحواره‌ها چارچوب‌هایی ذهنی هستند که ما برای درک خودمان و دنیای اطرافمان ایجاد می‌کنیم. این چارچوب‌ها می‌توانند مثبت یا منفی باشند و بر نحوه‌ی تفکر، احساس و رفتار ما در طول زندگی تأثیرگذار باشند. همچنین بر سبک فرزندپروری والدین موثر است.

شکل‌دهی به شخصیت: طرحواره‌ها به ما کمک می‌کنند تا هویت خود را شکل دهیم و درک کنیم که چه کسی هستیم.

تأثیر بر روابط: طرحواره‌ها می‌توانند بر نحوه‌ی برقراری ارتباط ما با دیگران تأثیر بگذارند و در برخی موارد منجر به مشکلات در روابط شوند.

ایجاد الگوهای رفتاری: طرحواره‌ها می‌توانند الگوهای رفتاری تکراری را ایجاد کنند که ممکن است سازگار یا ناسازگار باشند.

تأثیر بر سلامت روان: طرحواره‌های ناسازگار می‌توانند منجر به مشکلات روانی مانند افسردگی، اضطراب و اختلالات شخصیتی شوند.

انواع اصلی طرحواره درمانی

طرحواره درمانی کلاسیک (Young Schema Therapy)

طرحواره درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی (Mindfulness-Based Schema Therapy)

طرحواره درمانی بین فردی (Interpersonal Schema Therapy)

طرحواره درمانی مبتنی بر گروه (Group Schema Therapy)

اگر احساس می‌کنید که طرحواره‌های ناسازگار بر زندگی‌تان تأثیر منفی می‌گذارند، می‌توانید با کمک یک متخصص روان‌شناس یا درمانگر، آن‌ها را شناسایی کرده و مدیریت کنید. برخی از روش‌های مدیریت طرحواره‌ها عبارتند از:

خودآگاهی: شناخت طرحواره‌های خود و چگونگی تأثیر آن‌ها بر زندگی

چالش کشیدن باورهای نادرست: به چالش کشیدن باورهای منفی و جایگزینی آن‌ها با باورهای واقع‌بینانه‌تر

تغییر رفتار: تغییر الگوهای رفتاری که بر اساس طرحواره‌های ناسازگار ایجاد شده‌اند

مهارت‌های مقابله‌ای: یادگیری مهارت‌های مقابله‌ای برای مدیریت احساسات منفی

مراحل کلی طرحواره درمانی به طور کلی، طرحواره درمانی شامل مراحل زیر است:

شناسایی طرحواره‌ها: درمانگر با کمک پرسشنامه‌ها و مصاحبه‌های بالینی، طرحواره‌های اصلی فرد را شناسایی می‌کند.

آموزش در مورد طرحواره‌ها: درمانگر به فرد آموزش می‌دهد که طرحواره‌ چیست؟ و چگونه بر زندگی او تأثیر می‌گذارند.

چالش کشیدن طرحواره‌ها: فرد با کمک درمانگر، باورهای ناشی از طرحواره‌ها را به چالش می‌کشد و به دنبال شواهدی برای رد آن‌ها می‌گردد.

تغییر باورها و رفتارها: فرد تکنیک‌های مختلفی را برای تغییر باورهای منفی و ایجاد الگوهای رفتاری جدید یاد می‌گیرد.

تقویت مهارت‌های مقابله‌ای: فرد مهارت‌هایی را برای مدیریت احساسات منفی و مقابله با موقعیت‌های استرس‌زا یاد می‌گیرد.

طرحواره درمانی می‌تواند مزایای بسیاری برای افرادی که از مشکلات روانی رنج می‌برند، داشته باشد. برخی از این مزایا عبارتند از:

کاهش علائم روانشناختی: طرحواره درمانی می‌تواند به کاهش علائم افسردگی، اضطراب، خشم و سایر مشکلات روانی کمک کند.

بهبود روابط بین فردی: این درمان می‌تواند به بهبود روابط با خانواده، دوستان و همکاران کمک کند.

افزایش عزت نفس: با تغییر باورهای منفی در مورد خود، فرد می‌تواند عزت نفس خود را بهبود بخشد.

توسعه مهارت‌های زندگی: طرحواره درمانی به فرد کمک می‌کند تا مهارت‌های ارزشمندی مانند مدیریت احساسات، حل مسئله و آموزش ارتباط موثر را توسعه دهد.  امیدواریم با طرحواره چیست؟ آشنا شده باشید.