انواع اختلال شخصیتی

انواع اختلال شخصیتی، الگوهای پایدار و انعطاف‌ناپذیر تفکر، احساس و رفتار است که از نظر فرهنگی منحرف است و باعث ناراحتی قابل توجه فرد یا دیگران می‌شود. این اختلالات معمولاً در اوایل بزرگسالی آغاز می‌شوند و در طیف گسترده‌ای از موقعیت‌ها بروز می‌کنند.

تقسیم‌بندی اختلالات شخصیت

انواع اختلال شخصیتی معمولاً به سه خوشه اصلی تقسیم می‌شوند:

خوشه A: عجیب و غریب

افراد مبتلا به اختلالات این خوشه اغلب رفتارهای عجیب و غریب، انزواطلبی و سوء ظن از خود نشان می‌دهند.

اختلال شخصیت پارانوئید: این افراد به طور مزمن بدبین هستند و به دیگران بی‌اعتمادند. آن‌ها اغلب احساس می‌کنند که دیگران قصد آزار رساندن به آن‌ها را دارند.

اختلال شخصیت اسکیزوئید: افراد مبتلا به این اختلال تمایلی به برقراری روابط اجتماعی ندارند و از فعالیت‌های اجتماعی لذت نمی‌برند.

اختلال شخصیت اسکیزوتایپی: این افراد تفکرات و ادراکات عجیب و غریب دارند و ممکن است علائم خفیف روان‌پریشی را تجربه کنند.

انواع اختلال شخصیتی کدام است؟

خوشه B: دراماتیک، هیجانی و ناپایدار

افراد مبتلا به اختلالات این خوشه اغلب رفتارهای دراماتیک، هیجانی و ناپایدار از خود نشان می‌دهند.

اختلال شخصیت ضد اجتماعی: این افراد به حقوق دیگران بی‌توجه هستند و اغلب قوانین را زیر پا می‌گذارند. آن‌ها ممکن است رفتارهای خشونت‌آمیز و بی‌رحمانه از خود نشان دهند.
اختلال شخصیت مرزی: افراد مبتلا به این اختلال نوسانات شدید خلقی، روابط بین فردی ناپایدار و احساس پوچی دارند.
اختلال شخصیت نمایشی: این افراد تمایل به جلب توجه دارند و اغلب رفتارهای اغراق‌آمیز و تحریک‌آمیز از خود نشان می‌دهند.
اختلال شخصیت خودشیفته: افراد مبتلا به این اختلال احساس خودبزرگ‌بینی دارند و نیاز شدیدی به تحسین دارند.

خوشه C: مضطرب و ترسو

افراد مبتلا به اختلالات این خوشه اغلب احساس اضطراب و ترس دارند و تمایل به اجتناب از موقعیت‌های اجتماعی دارند.
اختلال شخصیت اجتنابی: این افراد از ترس رد شدن از برقراری روابط اجتماعی اجتناب می‌کنند.
اختلال شخصیت وابسته: این افراد به شدت به دیگران وابسته هستند و از ترس تنهایی تمایل به اطاعت از دیگران دارند.
اختلال شخصیت وسواسی-جبری: این افراد به نظم، کمال‌گرایی و کنترل بسیار اهمیت می‌دهند.

عوامل موثر بر بروز اختلالات شخصیت

عوامل متعددی در بروز اختلالات شخصیت نقش دارند، از جمله:
ژنتیک: برخی از اختلالات شخصیت دارای پایه ژنتیکی هستند.
محیط: تجربیات دوران کودکی،سبک فرزندپروری والدین  مانند سوء استفاده یا بی‌توجهی، می‌تواند در بروز اختلالات شخصیت نقش داشته باشد. به همین علت والدین باید آموزش خودشناسی و فرزندپروری را یاد بگیرند.
عوامل بیولوژیکی: اختلالات در عملکرد برخی از انتقال‌دهنده‌های عصبی ممکن است در بروز برخی از اختلالات شخصیت نقش داشته باشد.

تشخیص و درمان

تشخیص انواع اختلال شخصیتی بر اساس مصاحبه بالینی و ارزیابی روانشناختی انجام می‌شود. درمان انواع اختلال شخصیتی معمولاً طولانی‌مدت است و شامل روان درمانی، دارو درمانی و ترکیبی از هر دو می‌باشد.